İş Güvenliği Nedir, Neden Önemlidir?

İş güvenliği kavramı, çalışanların güvenliğini sağlamak, sağlıklı ve güvenli şartlarda çalışmak amacıyla alınan tedbirler olarak tanımlanabilir. Diğer bir deyişle; çalışanların iş kazalarına maruz kalmalarını önlemek amacıyla güvenli çalışma ortamını oluşturmak için alınması gereken tedbirler bütününe “İş Güvenliği” denilmektedir.

Uluslararası Çalışma Örgütü ILO  (International Labour Organization)’nun  araştırmalarına göre; iş kazalarının % 50 sinin kolaylıkla önlenebilecek kazalar olduğu, % 48 inin sistemli bir çalışma ile önlenebileceği, % 2 sinin ise önlenmesinin imkansız olduğu ortaya çıkmıştır. Bu da bize iş kazalarının % 98 oranında önlenebileceği gerçeğini açıkça göstermektedir.

Meslek hastalıkları, iş kazaları sonucunda çalışma ve iş güvenliği, gerek toplumsal, gerek bireysel, gerekse ekonomik açıdan oldukça önemli bir sorundur.

Sürekli gelişen ve yenilenen teknoloji ile birlikte; iş yükü azalsa da tedbirlerin her zaman alınması, sürekliliğinin sağlanması gerektiği unutmamalıdır. İş sağlığı ve güvenliği çalışmaları, işyerlerinde yapılan işin problemsiz şekilde yürütülmesi ile ilgili olarak ortaya çıkan tehlikelerden, çalışanlarının sağlığına zarar verebilecek etkenlerden korunma ve de buna ilave olarak, daha güvenli bir iş hayatı ortamı oluşturabilmek amaçlı yapılan yöntemli çalışmaları kapsamaktadır.

İş sağlığı ve güvenliği çalışmaları, sadece çalışanı korumanın yanı sıra çalıştığı iş yerini, bağlı bulunduğu kuruluşları ve işin gerçekleştirildiği çevreyi koruma faaliyetlerini kapsamaktadır.

“Önlemek ödemekten her zaman ucuzdur” prensibi  ile hareket ederek işyerlerinde tehlike kaynaklarını ortaya çıkartarak bunlardan oluşabilecek riskleri kontrol altına alabilirsek gerçekleşebilecek kazaları da en aza indirgemiş ve tehlikeli ortamları ortadan kaldırmayı başarmış  oluruz.

Ekip çalışması gerektiren söz konusu uygulamalı  çalışmalar, işyerlerinde “Risk Değerlendirme Çalışmaları” olarak adlandırılmaktadır.

İş Güvenliği ile ilgili çalışanlara verilecek eğitimler, ilgili mevzuata bağlı yönetmelikler çerçevesinde  uzman eğiticiler tarafından belgelendirilerek gerçekleştirilmelidir. İşyerinde mutlaka  bir eğitim planlaması yapılmalı ve tüm işçilerin belirtilen eğitimleri almaları sağlanmalıdır. Bu zorlu bir süreç, yasal açıdan da bir gerekliliktir.

İşyerlerinin sağlık koşullarına uyumlu olup olmadığı üst düzeyde denetlenmeli, çalışma şartları  olması gereken ideal seviyelere çekilmelidir. İş kazalarının önlenmesi, ölümlerin, sakatlıkların ve yaralanmaların önüne geçilebilmesi açısından, bu konulara özenle önem verilmelidir.

İş Güvenliği çalışmalarının başlıca hedef ve amaçları başında;

• Çalışanlara maksimum seviyede sağlıklı ortam sağlamak,
• Çalışma şartlarının olumsuz etkilerinden tüm çalışanları korumak,
• İş ve işçi arasında mümkün olan en iyi uyumu sağlamak,
• İşyerlerindeki tehlike oluşturabilecek  riskli durumları  tamamen ortadan kaldırmak ve/veya olumsuz etkilerini en aza indirgemek,
• Oluşabilecek maddi ve manevi zararları yok etmek,
• Çalışma verimliliğini arttırmak.

sayılabilir.

Avrupa Birliği Ülkelerinde İş Güvenliği konusuna değinmek gerekirse eğer;

1990‘lı yıllarda Avrupa İş Kazası İstatistikleri (ESAW) AB üyesi ülkelerinde işyerlerinde gerçekleşen kazalar hakkında karşılaştırılabilir bilgi toplamayı ve bir veri tabanı oluşturmayı hedeflemiştir.             Bu amaçla bir anket çalışması gerçekleştirmiş ve bu çalışmanın sonuçları bir rapor halinde yayımlanmıştır. İlgili Raporda  (National Declaration Systems of Accidents at Work),  iş kazalarında ulusal bilgilendirme sistemine ilişkin olarak; üye ülkelere gönderilen ve doldurmaları istenen sorulara verdikleri cevaplar aktarılmaya çalışılmıştır.

Tüm Avrupa Birliği’ne üye tüm ülkelerde; bir işyerinde kaza olduğunda ekonomik sektör/branş ayrımı yapılmaksızın bu durum hızı bir şekilde ilgili kuruma bildirilmektedir. Hollanda ve Yunanistan hariç; tüm üye ülkeler iş kazalarıyla ilgili farklı bir sigorta programına sahiptir. Üye ülkelerde söz konusu program 50 yıldan daha eski bir geçmişe sahiptir. Tüm ülkelerde (Hollanda hariç) işçiler için sigorta zorunludur. Lüksemburg, Avusturya ,İngiltere, İsveç  ve Portekiz‘de sigorta;tüm kendi adına çalışanlar            (self-employed) için zorunlu hale getirilmiştir.

Danimarka, İtalya, Almanya, Fransa, İspanya ve Finlandiya‘da kendi adına çalışanların sigorta kapsamında olması için bazı özel faaliyetler için (başlıca tarım, balıkçılık) zorunludur.